Διαβάζουμε κάθε μέρα για το πώς μπορούμε να "μάθουμε"
κάτι ή να αλλάξουμε κάτι στην συμπεριφορά ενός σκύλου.
Γνωρίζουμε όμως το πώς "μαθαίνει" ένας σκύλος;
Πώς καταλαβαίνει τις καινούργιες πληροφορίες; Πώς τις αποθηκεύει;
Ένα είναι σίγουρο. Δεν υπάρχουν ξαφνικές αλλαγές σε μια συμπεριφορά
ενός σκύλου. Κάθε αλλαγή συμπεριφοράς προηγείται κάποιας άλλης
συμπεριφοράς και εάν ξετυλίξουμε το κουβάρι, θα βρούμε μια αιτία.
Οι παρακάτω πληροφορίες είναι απο το άρθρο, "Η Ψυχολογία στην
Εκπαίδευση του Σκύλου". Επαναλαμβάνονται γιατί νομίζω οτι αρκετοί
απο εμάς κάνουμε ακόμα ερωτήσεις για την εκμάθηση και συμπεριφορά.
1. Η Συμπεριφορά προηγείται της μάθησης
Τα σκυλιά συχνά εκτελούν μια συμπεριφορά πολύ πριν καταλάβουν τι είναι
και γιατί το κάνουν. Όσο περισσότερο φυσική είναι μια συμπεριφορά τόσο
πιο πιθανό είναι να συμβεί. Οι εκπαιδευτές πρέπει να έχουν την ικανότητα
ξεχωρίζουν συμπεριφορές που παροτρύνονται με σκεφτόμενη κατανόηση
και συμπεριφορές που εκτελούνται σε συγκεκριμένη στιγμή, στη σωστή
στιγμή αλλά δεν είναι βασισμένες στη νοητική σκέψη.
Όταν θεωρούμε ότι ο σκύλος έχει καταλάβει κάτι επειδή το έκανε χτες,
υπάρχει ρίσκο. Επειδή ο σκύλος έκανε/δείχνει μια συμπεριφορά δεν
σημαίνει ότι έχει ‘μάθει’ τη συμπεριφορά. Το ρίσκο εδώ είναι, ότι μπορεί
άδικα να διορθώσουμε ένα σκύλο ο οποίος δεν έχει καταλάβει γιατί
διορθώνεται ή πώς να αποφύγει τη διόρθωση. Αυτό καταστρέφει τη
σχέση και την εμπιστοσύνη μεταξύ σκύλου και εκπαιδευτή/ιδιοκτήτη.
Πώς λοιπόν γνωρίζουμε ότι είναι δίκαιο να διορθώσουμε το σκύλο;
Ο σκύλος διορθώνεται μόνο όταν έχει καταλάβει την αντίδραση
στην εντολή που του δόθηκε και έχει αποφασίσει να μην την εκτελέσει.
Πώς καταλαβαίνουμε όταν ο σκύλος έχει καταλάβει μια εντολή;
Η Εξέταση (Proofing) φέρνει την Κατανόηση
Proofing είναι μια τεχνική που μαθαίνει και εξετάζει την κατανόηση ενός σκύλου πάνω σε μια συμπεριφορά.
Μαθαίνουμε ένα σκύλο την εντολή ‘κάτω’, προσελκύοντας τον με λιχουδιά ή παιχνίδι στην κατάλληλη θέση.
Μετά από ένα αριθμό επαναλήψεων ο σκύλος εκτελεί το ‘κάτω’ με εντολή. Αλλά, ο σκύλος δεν έχει μάθει κάτω
από ποιες συνθήκες πρέπει να εκτελέσει το ‘κάτω’.
• Που πρέπει να ξαπλώσει ‘κάτω’?
• Πόσο χρονικό διάστημα πρέπει να παραμείνει ‘κάτω’?
• Μπορεί να σηκωθεί αν περάσει άλλος σκύλος?
Όλες αυτές οι καταστάσεις είναι εξεταστικές (proofs). Παίρνουμε ένα σκύλο που μόλις έχει μάθει την εντολή
‘κάτω’ και τον φέρνουμε αντιμέτωπο με ένα πρόβλημα.
Ένας άνθρωπος περνάει από μπροστά κρατώντας ένα σάντουιτς και ο σκύλος αρχίζει να σηκώνετε. Ο σκύλος
δεν ξέρει ότι δεν πρέπει να σηκωθεί γιατί κανείς δεν του έχει δείξει τι να κάνει αν είναι σε μια θέση ‘κάτω’ και ένα σάντουιτς περνάει από μπροστά του!
Δεν είναι σωστό να τον διορθώσουμε για κάτι που δεν έχει μάθει. Σε αυτήν την περίπτωση, ο σκύλος τοποθετήτε στην αρχική θέση (repositioned) και επιβραβεύετε γιατί είναι πάλι στην θέση ‘κάτω’. ‘Ένας σκύλος που κάνει ένα ειλικρινές λάθος στην διάρκεια του proofing πρέπει να βοηθάτε, πότε να διορθώνετε.
Μέσα από δοκιμασίες και λάθη, ο σκύλος μαθαίνει πότε πρέπει να παραμείνει στην θέση ‘κάτω’ και πότε μπορεί να σηκωθεί. Η εξέταση πρέπει να γίνετε κάτω από πολλές διαφορετικές συνθήκες και τοποθεσίες. Αργότερα, όταν ο σκύλος έχει μάθει την εντολή και αποφασίζει να σηκωθεί, τότε η διόρθωση επιτρέπετε και είναι δικαιολογημένη.
Η ‘W’ Καμπύλη Μάθησης
Με την πάροδο του χρόνου, παρατηρώντας σκύλους να λύνουν προβλήματα και να μαθαίνουν,
έχει παρατηρηθεί ένα πρότυπο στην μάθηση. Το πρότυπο αυτό ονομάστηκε ‘W Καμπύλη Μάθησης’,
(W Learning Curve) γιατί αν καταγράψουμε τις σωστές αντιδράσεις ενός σκύλου μοιάζουν με ένα “W”.
Η “W” καμπύλη μάθησης φαίνετε όταν ξεκινάει η εξεταστική περίοδος.
Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα σκύλο που μαθαίνει κάτω από ποιες συνθήκες
πρέπει να εκτελέσει το ‘κάτω – μείνε’.
- Καθώς αρχίζει η εξεταστική περίοδος, ο σκύλος κάνει λάθη (για τα οποία δεν διορθώνετε αλλα re-positioned). Αυτό είναι το πρώτο πόδι της καμπύλης “W”.
- Μετά από κάποιες προσπάθειες ο σκύλος αρχίζει να βελτιώνετε και φαίνετε να καταλαβαινει. Αυτό είναι το δεύτερο πόδι της καμπύλης “W”.
- Τότε, καθώς ο εκπαιδευτής αρχίζει να ενθουσιάζετε για την πρόοδο του σκύλου, ο σκύλος αρχίζει ανάδρομη φορά. Αυτό είναι το τρίτο πόδι της καμπύλης “W”.
- Καθώς ο εκπαιδευτής αρχίζει να πιστεύει ότι η μέθοδος αυτή ίσως να μην είναι αποτελεσματική, ο σκύλος αρχίζει να βελτιώνετε γρήγορα και τώραδείχνει να κατανοεί με αυτοπεποίθηση. Αυτό είναι και το τελευταίο πόδι της καμπύλης “W”.
- Το Οροπέδιο Πέμπτης Εβδομάδας
- Η θεωρία λέει, ότι όταν ο σκύλος μαθαίνει κάτι, οι πληροφορίες πηγαίνουν στο
προσωρινό τμήμα της μνήμης και μεταφέρονται στο μόνιμο τμήμα της
μνήμης περίπου μετά από 35 ημέρες. Όταν οι πληροφορίες είναι σε διακίνηση,
ο σκύλος δεν μπορεί να τις θυμηθεί.
Τα οροπέδιο φαίνετε να διαρκεί από 1-2 ημέρες μέχρι 2 εβδομάδες με
μέσο όρο την 1 εβδομάδα. Σε αυτήν την περίοδο το πιο ωραίο είναι ότι, αν
δεν συνεχίσουμε την εκπαίδευση, οι πληροφορίες επιστρέφονται και συνεχίζουμε από εκεί!
Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι να μην διορθώνουμε τον σκύλο σε αυτήν
την περίοδο γιατί θα καταστρέψουμε την αυτοπεποίθηση του και την εμπιστοσύνη
του σε εμάς. Το οροπέδιο της πέμπτης εβδομάδας του σκύλου το συναντάμε σε όλες τις ασκήσεις.
Εμείς είμαστε υπεύθηνοι για την μάθηση και συμπεριφορά του σκύλου μας!